Müslümanlığın temel ibadetlerinden olan oruç, ramazanda tutulduğundan bu ay şehr-i siyam ya da şehr-i savm (oruç ayı), bu ibadet dolayısıyla müslümanların Tanrı katında bağışlanacağına inanıldığından şehr-i gufran (bağış ayı) diye de anılır. Kuran’da adı geçen tek ay, ramazandır (II, 185). Bu ayete göre “İnsanlık için doğruluk rehberi olan Kuran ramazan ayında indirilmiştir”. Ramazan ayının müslümanlar için taşıdığı değeri dile getiren çok sayıda hadis vardır. Bunlardan birinde Hz. Muhammet “Ramazan ayı geldiğinde cennetin kapıları açılır, cehennemin kapıları bağlanır” der. Başka bir hadisin anlamı şöyledir: “Benim ümmetimden olan kişiler ramazanın kendileri için ne denli değerli olduğunu bilselerdi bütün yılın ramazan olmasını dilerlerdi.”
Ramazan ayında gerekli koşulları taşıyan müslümanların oruç tutmaları farz, fitre vermeleri vaciptir; ayrıca yatsı namazıyla vitir namazı arasında 20 rekât teravi namazı kılmak sünnettir. Bunların dışında ramazan ayında daha fazla Kuran okumak, daha çok hayır yapmak, sadaka vermek, iyi huylu olmak, hatim indirmek, nafile ibadet etmek Hz. Muhammet’in uygulamalarından ve müslümanlar arasında yaygınlaşmış dinsel ve ahlaksal törelerdendir